Càng về khuya, mình càng hay nghĩ lan man về việc làm sao mà một lời dạy từ tận mấy nghìn năm trước, kinh qua bao dâu bể của thời gian, mà hiện tại vẫn còn nguyên vẹn trong tầm tay chúng ta. Nhiều người thường mặc định "Kho Tàng Pháp Bảo" là điều gì đó rất xa vời và lớn lao, như một thư viện đồ sộ lưu giữ những bản kinh viết tay quý hiếm hay những bản số hóa hiện đại. Tuy nhiên, thực tế tôi lại thấy nó tương đồng với một chiếc mỏ neo tâm linh. Một thứ gì đó giữ cho tâm mình không bị cuốn trôi bởi những xu hướng nhất thời hay các cách diễn giải "dễ dãi" của thế giới hiện đại.
Tôi tự đặt câu hỏi rằng, nếu thiếu đi kho tàng di sản đó —không có Tam Tạng Pāḷi, rồi mấy bản Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc tiền bối đã dày công giữ gìn— thì có lẽ Phật giáo ngày nay đã trở thành một dạng triết học tâm linh hỗn tạp. Con người thường có tâm lý muốn biến mọi giáo lý trở nên "nhẹ nhàng" hơn, sao cho tương thích với nhịp sống hối hả hiện nay, nhưng chính việc "tối giản hóa" ấy đôi khi lại đánh mất đi cốt tủy nguyên bản của Chánh Pháp. Theo suy nghĩ của tôi, Chánh Pháp không lụi tàn ngay tức khắc. Giá trị của nó cứ thế mờ nhạt và loãng dần theo từng bước tiến của thời gian, cho tới khi con người chẳng còn ý niệm gì về mục tiêu giải thoát nguyên bản.
Lúc đọc qua các tạng kinh, tôi thấy có chút lo lắng về bổn phận "gìn giữ" giáo pháp. Đây không chỉ là việc lưu giữ những cuốn sách sạch sẽ trên giá kệ, mà là làm sao để những chuẩn mực đó luôn hiện hữu trong tâm thức mình. Kho tàng Pháp Bảo đóng vai trò như một tiêu chuẩn đối chiếu. Mỗi khi gặp phải một ý kiến mới hoặc cách hành trì "lạ lẫm", hành giả luôn có chuẩn mực để đối chiếu. Thiếu đi bộ quy tắc này, ta rất dễ bị cảm tính chi phối hoặc bị chi phối bởi những trải nghiệm mang tính nhất thời. Tu tập theo cảm tính thì việc đi chệch hướng là điều khó tránh khỏi, cái này mình đã nếm trải không ít lần rồi.
Mà lạ một điều, cái kho tàng này nó không chỉ get more info dành cho chư Tăng. Là một cư sĩ, tôi nhận thấy mình cũng mang trên vai một phần trọng trách. Không phải là đi giảng dạy gì cho ai, mà là tinh tấn học hỏi đúng đắn, hiểu sâu sắc để bảo vệ tính nguyên bản của giáo lý. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là những di sản nằm im trong các bộ kinh điển. Chỉ khi mình đem nó ra soi rọi vào mấy cái hành vi, lời nói hoặc trong những khoảnh khắc tâm trí xáo động, thì lúc đó giáo pháp mới thực sự phát huy tác dụng.
Chiêm nghiệm về quá trình các bậc tiền bối kiên trì đọc tụng, chép kinh bằng tay, và xác minh từng từ ngữ một để kế thừa, tôi tự nhận thấy mình còn nhiều lười biếng. Mình có mọi thứ trong tầm tay, chỉ cần một cái chạm trên điện thoại là có đủ kinh sách, nhưng cái sự "có sẵn" đó đôi khi lại làm mình hời hợt. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, nghiền ngẫm một đoạn kinh văn thật kỹ, rồi tự vấn về nếp sống của bản thân. Không đòi hỏi sự hào nhoáng bên ngoài, chỉ cần một tấm lòng chân thành với chính mình.
Ngoài trời im ắng quá, chắc cũng đến lúc mình nên khép lại mấy suy nghĩ này. Chân lý vốn dĩ vẫn luôn trường tồn, không hề suy suyển, chỉ là do chúng ta mải mê tìm kiếm những điều xa vời mà bỏ quên nền tảng thiết thực ngay tại đây. Có lẽ cái sự im lặng này mới là lúc Pháp dễ thấm vào lòng nhất.